سلام. جزوه ویژه داوطلبان دکتری رشته تاریخ
خلاصه و نکته های کتاب
«مقدمه ای بر فلسفه تاریخ»، دبلیو، اچ، والش؛ ترجمه ضیاءالدین علایی طباطبایی.
امید است که این کتاب در زمینه مباحث نظری تاریخ و فلسفه تاریخ جهت داوطلبان دکتری تاریخ مفید باشد.
کتاب «مقدمه ای بر فلسفه تاریخ، پیرامون این مسئله که آیا برای تاریخ و رویدادهای تاریخی، می توان به قانونی قائل بود و اگر می توان، آن قانون چیست بحث می کند.
این کتاب غیر از فصل بندیهایی که توسط خود مؤلف انجام گرفته فی الواقع دارای چهار قسمت است: قسمت اول مقدمه است که به طور کلی رئوس مطالب مختلف و مسائل بحث انگیزی را که در متن کتاب مطرح شده مورد بحث قرار می دهد. همچنین از هدف مؤلف در تشریح این مباحث و تدوین کتاب حاضر یاد کرده و اشارهای به مورخان و فلاسفه و کارکرد آنها دارد. در قسمت دوم، مؤلف به مسائل کلی نظیر «اثبات موجودیت موضوع مورد بحث»، «فلسفه انتقادی و نظری تاریخ»، «فلسفه علوم و فلسفه تاریخ»، «تفکر علمی و تفکر تاریخی»، «واقعیت و حقیقت در تاریخ»، «نقش اعتقادات در داوریهای مورخین»، «نقش عوامل طبیعی و اقتصادی در تاریخ»، «دانش علمی و تاریخ»، «وظیفه مورخ از دیدگاههای مختلف»، «فرضیههای گوناگون»، مسئله ارتباط و علیت میان وقایع تاریخی و امثال این مسائل پرداخته است. در قسمت سوم، آراء «اگوست کنت»، «کانت»، «هگل»، «مارکس»، «توین بی» و نظائر آنها را طرح و نقد کرده و بالاخره در قسمت چهارم به یک جمعبندی کوتاه و نتیجه گیریهایی دست زده است.
فهرست مطالب
فصل ۱- فلسفه تاریخ چیست؟
فصل ۲- تاریخ و علوم
فصل ۳- تبیین تاریخی
فصل ۵- آیا تاریخ می تواند کیفیت عینی داشته باشد؟
فصل ۶- فلسفه نظری تاریخ، کانت و هردر
فصل ۷- فلسفه نظرپردازانه تاریخ هگل
فصل ۸ – نویسندگان دیگر
به قول کالینگوود طبیعت در نزد علمای طبیعی مانند یک پدیده یا منظره است که میتوان آن را مشاهده کرد اما رویدادهای تاریخی برای تاریخنویس وقایعی است که می توان به درون آنها نگریست تا به افکاری که درون آنها قرار دارد دست یافت. تاریخ از این جهت قابل درک است که حاکی از تجلیات فکر است. در نظر ویلهلم دیلتای (۱۹۱۱-۱۸۳۳) تاریخ جزو علوم فکری است. یعنی با افکار انسان سروکار دارد و با تجربیات انسان مربوط است. به گفته کالینگوود نیز کل تاریخ، تاریخ فکر و اندیشه است و تنها افکار است که می تواند موضوع تاریخ را تشکیل دهد. او معتقد بود افکار و استدلالات را میتوان دوباره احیا کرد. مثلا با مطالعه درباره قیصر روم و اعمال و رفتارهای او میتوان افکار او را احیا کرد و معلوم نمود که در فکر او چه میگذشت. هدف تاریخ نیز فقط خود رویداد نیست بلکه اندیشه ای است که در آن رویداد ابراز گردیده است. انتقاد از فرضیه کالینگوود الف) طرفداران فرضیه ماده گرایی(ماتریالیستی) معتقدند در نظرات بیان شده نیروهای طبیعی و زمینه های طبیعی رویدادها نادیده گرفته شده است. ب) نظر کالینگوود در صورتی صحیح است که کلیه اعمال انسان تعمدی باشد و حال آن که اینطور نیست. پ) این نظریه درباره انواع معینی از تاریخ صادق است، مثل احوال شخصی، تاریخ سیاسی و نظامی؛ اما درباره تاریخ اقتصادی این طور نیست. ت) پرفسور «رایل» معتقد است رسیدن به افکار از روی اعمال ممکن نیست چراکه آنها تنها بر کسی که این افکار را دارد آشکار است، مگر این که فرض کنیم آن اعمال در حکم خود فعالیت های مغزی است. بنابر نقل کالینگوود ما می توانیم تفکر قیصر روم یا دریاسالار نلسون را احیا کنیم، چون این افراد با ما شباهت دارند، ولی اگر بخواهیم فکر یک جادوگر آفریقایی که کار طبابت میکند و یا رهبر وایکینگها را احیا کنیم، مشکل است و باید در مورد نظر کالینگوود دچار شک شویم. بر اساس عقیده کالینگوود ما می توانیم وارد افکار دریاسالار نلسون شویم بدون اینکه نیازی باشد که اطلاعات کلی در مورد اینکه او در نبردها چه کار میکند داشته باشیم؛ اما ما باید اطلاعات درباره جنگ های دریایی داشته باشیم. به این ترتیب عقیده کالینگوود که ما میتوانیم افکار اشخاص را با یک عمل واحد درون بینی درک نماییم درست نیست. ما باید نخست بفهمیم آنها چه در فکر داشتند، این کار از راه تفسیر شواهدی است که طی آن ما از واقعیت های کلی کمک میگیریم. اما درباره این که تاریخ عبارت است از افکار و کردار اشخاص درگذشته، باید گفت که تاریخ فقط افکار گذشته و احیای اندیشه مطلق نیست بلکه عواطف و احساسات نیز با اندیشه توأم بوده است. قسمتی از مطالب جزوه: نظریه کالینگ وود درباره تاریخ
قسمتی از مطالب جزوه: نظریه کالینگ وود درباره تاریخ
در صورت بروز مشکل اطلاع دهید.